Chiều 20/12, KTNN chuyên ngành VII tổ chức Tọa đàm Chia sẻ kinh nghiệm về các sai sót thường gặp trong lĩnh vực kiểm toán tài chính ngân hàng với sự tham gia của toàn thể công chức trong đơn vị.
Phát hiện một số sai sót trong điều hành tiền tệ và hoạt động ngân hàng
Tại Tọa đàm, ông Vũ Văn Cường - Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành VII - cho biết, những năm qua, KTNN chuyên ngành VII có nhiều kiến nghị mang tính vĩ mô hơn đối với công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN, qua đó, giúp Quốc hội, Chính phủ có cơ sở đánh giá công tác này.
Theo các chia sẻ tại Tọa đàm, nhiều nội dung liên quan đến công tác điều hành chính sách tiền tệ đã được KTNN chuyên ngành VII tập trung đánh giá sâu hơn những năm gần đây. Cụ thể, đoàn kiểm toán đã đánh giá công tác điều hành lãi suất có phù hợp hay không, có đạt mục tiêu mà Quốc hội cũng như Chính phủ đề ra không.
Bên cạnh đó, KTNN cũng đã đánh giá vấn đề được Quốc hội quan tâm như hạn mức tín dụng. Đặc biệt, từ năm 2020 đến năm 2022, báo cáo kiểm toán năm nào cũng đánh giá sâu về việc phân bổ hạn mức tín dụng có phù hợp hay không, có đảm bảo công khai, minh bạch hay không và có tuân thủ quy định không.
Qua đó, KTNN chuyên ngành VII đã chỉ ra một số tổ chức tín dụng vượt trần hạn mức tín dụng nhưng đến nay, NHNN chưa có biện pháp xử lý cứng rắn để chấm dứt tình trạng này.
Ngoài ra, việc cung ứng tiền hay không hay vấn đề dự trữ bắt buộc, điều hành thị trường mở cũng được KTNN đánh giá.
Điều đáng nói, theo ông Nguyễn Xuân Toàn - Trưởng Phòng Ngân hàng 1, KTNN chuyên ngành VII, từ phát hiện và kiến nghị kiểm toán, NHNN đã tiếp thu, chỉnh sửa rất nhiều nội dung liên quan đến việc điều hành chính sách tiền tệ để công tác này đảm bảo tính tuân thủ và phù hợp hơn với thực tế.
Bên cạnh việc kiểm toán báo cáo tài chính tại NHNN, KTNN chuyên ngành VII còn kiểm toán một số ngân hàng thương mại. Theo ông Đinh Thế Anh - Trưởng Phòng Tổng hợp, KTNN chuyên ngành VII, qua kiểm toán, KTNN đã có những phát hiện chủ yếu liên quan đến việc trích lập dự phòng rủi ro tín dụng, hạch toán các khoản thu nhập, chi phí, đặc biệt là khoản chi phí về dự phòng rủi ro tín dụng và các khoản thu nhập từ hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng.
Những năm qua, KTNN đã đi sâu vào đánh giá công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN và có nhiều phát hiện nổi bật. Chẳng hạn, năm 2017, KTNN đánh giá tín dụng tăng trưởng đạt mục tiêu nhưng còn tình trạng dồn áp lực tăng trưởng vào cuối năm. Năm 2020, KTNN đánh giá việc điều hành tỷ giá, lãi suất chưa đạt, một số ngân hàng tăng trưởng tín dụng vượt mức NHNN giao. Năm 2021, NHNN chưa có văn bản pháp lý về việc quản lý điều hành tăng trưởng tín dụng, việc phân bổ hạn mức tín dụng vẫn còn những bất cập. Năm 2022, KTNN kết luận việc điều tiết cung tiền chưa hợp lý, dẫn đến thanh khoản một số ngân hàng căng thẳng. Mục tiêu giảm lãi suất theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội chưa đảm bảo yêu cầu.
Ngoài ra, KTNN còn phát hiện những sai sót trong việc trình bày, phát hành báo cáo tài chính và công tác quản lý hoạt động của ngân hàng.
KTNN chuyên ngành VII cũng từng bước đánh giá việc xây dựng hệ thống chấm điểm, xếp hạng tín dụng nội bộ của một số ngân hàng thương mại chưa phù hợp, dẫn đến việc phân loại nợ của các tổ chức tín dụng không phù hợp.
Nắm vững nghiệp vụ kiểm toán, am hiểu các vấn đề vĩ mô
Bên cạnh những kết quả đạt được, ông Vũ Văn Cường đánh giá: Từng báo cáo kiểm toán cũng như biên bản kiểm toán lĩnh vực tài chính ngân hàng vẫn còn những vấn đề cần hoàn thiện hơn nữa.
Ông Phan Trường Giang - Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành VII: Đoàn kiểm toán cần tập trung đánh giá các công cụ điều hành chính sách tiền tệ. Ảnh: Thùy Anh
Theo ông Phan Trường Giang - Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành VII, trên cơ sở các kết quả kiểm toán, năm 2024, đoàn kiểm toán NHNN cần tập trung đánh giá các công cụ điều hành chính sách tiền tệ, đặc biệt là công cụ lãi suất, room tín dụng, dự trữ ngoại hối, tỷ giá. Đồng thời, việc lập báo cáo kiểm toán cần chú trọng hơn để làm nổi bật các kết quả kiểm toán chính.
Để nâng cao năng lực của kiểm toán viên khi kiểm toán ngân hàng thương mại, ông Đinh Thế Anh cho rằng, kiểm toán viên phải nắm vững các chuẩn mực KTNN cũng như các phương pháp kiểm toán.
Trong quá trình kiểm toán, kiểm toán viên cần nghiêm túc thực hiện quy chế của đoàn, tổ kiểm toán; thực hiện đúng các nội dung, mục tiêu, phạm kiểm toán.
Trong môi trường chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ tại các ngân hàng, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động kiểm toán là rất cần thiết đối với các kiểm toán viên.
Ngoài việc trang bị các kiến thức về kiểm toán, kiểm toán viên cần phải tự đào tạo, nghiên cứu và phải đào tạo liên quan đến việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động kiểm toán cũng như thực hiện kiểm toán các nội dung về công nghệ thông tin tại các ngân hàng thương mại.
Cùng với đó, nhiều ý kiến cho rằng, kiểm toán viên cần am hiểu chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước đối với lĩnh vực ngân hàng và các quy định về phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí để đưa ra kiến nghị phù hợp.
Quang cảnh Tọa đàm. Ảnh: Thùy Anh
Đối với kiểm toán để đánh giá công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN, ông Nguyễn Xuân Toàn cho rằng, đây là một nhiệm vụ rất khó. Vì vậy, ngay từ khâu nghiên cứu tài liệu, khảo sát, kiểm toán viên phải tìm hiểu kỹ nghị quyết của Quốc hội và công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN trong năm.
Qua đó, đoàn kiểm toán tổ chức nghiên cứu và đề ra các định hướng để xác định cuộc kiểm toán sẽ tập trung đánh giá nội dung gì và những vấn đề gì nổi cộm trong công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN. Kiểm toán viên phải tuân thủ Hướng dẫn các thủ tục kiểm toán.
Đồng thời, việc nâng cao chất lượng kiểm toán công tác điều hành chính sách tiền tệ đòi hỏi phải đưa ra được các tiêu chí, mục tiêu đánh giá các công cụ điều hành chính sách tiền tệ của NHNN.
Đại diện lãnh đạo KTNN chuyên ngành VII cho biết, trước khi triển khai kế hoạch kiểm toán năm 2024, KTNN chuyên ngành VII sẽ mời chuyên gia trao đổi một số nghiệp vụ ngân hàng để góp phần hỗ trợ kiểm toán viên trong quá trình kiểm toán./.
Tại Tọa đàm, đại diện Phòng Ngân hàng 1, 2, 3 và Phòng Tổng hợp đã trình bày 4 tham luận về các chủ đề: Kinh nghiệm và các kết quả kiểm toán đánh giá công tác điều hành chính sách tiền tệ của NHNN giai đoạn 2010-2022; Kinh nghiệm phát hiện các sai sót kiểm toán NHNN; Kinh nghiệm kiểm toán tổng hợp tại ngân hàng thương mại; Một số sai sót thường gặp trong kiểm toán tại Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
