Số liệu thống kê từ ICT Statistic cho thấy: Trong năm 2020, khối lượng gạo nhập khẩu vào Anh đã tăng thêm 13,5% từ 671.601 tấn (năm 2019) lên 762.526 tấn. Trong đó, gạo nhập từ Việt Nam tăng từ 1.296 tấn (trị giá gần 1,3 triệu USD) lên 3.396 tấn (trị giá 2,67 triệu USD) trong cùng thời gian.
Ông Nguyễn Cảnh Cường – Tham tán thương mại Việt Nam tại Vương quốc Anh cho biết, xuất khẩu gạo Việt Nam sang Anh năm 2020 đã tăng ngoạn mục 116% về lượng và 106% về trị giá so với năm 2019. Tuy nhiên, khối lượng gạo nhập khẩu vào Anh trong năm 2021 đột nhiên giảm 15% từ 762.526 tấn năm 2020) xuống còn 651.803 tấn. Trị giá tương ứng giảm 8% từ khoảng 520,6 triệu USD xuống 574,7 triệu USD.
Nguồn cung từ Đông Nam Á có hiện tượng giảm rất mạnh. Trong đó, gạo từ Thái Lan giảm 43%, Myanmar giảm 63%, Campuchia giảm 51%. Số lượng gạo nhập từ Việt Nam giảm 20% từ 3.396 tấn xuống còn 2.731 tấn. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu gạo năm 2021 đạt hơn 2,76 triệu USD, tăng 4% so năm 2020 nhờ đơn giá tăng.
Việt Nam đứng thứ 15 trong số các nước xuất khẩu gạo sang Anh với thị phần chỉ 0,42%.
Trong số các nước Đông Nam Á xuất khẩu gạo sang Anh, Việt Nam có đơn giá bình quân cao nhất với 1.012 USD/tấn. Trong khi đơn giá bình quân gạo Thái Lan, Campuchia và Myanmar lần lượt là 999 USD/tấn, 991 USD/tấn và 502 USD/tấn.
Ngược lại với nguồn cung sụt giảm từ Đông Nam Á, có 4 nước tăng cường xuất khẩu gạo sang Anh trong năm 2021 gồm Hà Lan, Achentina, Ấn Độ và Pakistan.
Người tiêu dùng gạo ở Anh chủ yếu là cộng đồng gốc Á, trong đó đông nhất nhì là cộng đồng người Ấn Độ và Pakistan. Nhờ đó, thị phần gạo Ấn Độ và gạo Pakistand chiếm tỷ trọng cao tới 27% và 20%. Loại gạo được sử dụng nhiều nhất ở Anh hiện nay là gạo Bastima.
Gạo Việt Nam ở Anh chủ yếu được bán cho cộng đồng người Việt Nam và một phần cộng đồng người Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Philippines.
Các thương hiệu gạo Việt Nam phổ biến tại Anh gồm Golden Lotus Premium Jasmine Rice, Longdan Rice, Buffalo Saigon Fragrant Rice và Buffalo Brand Northern Vietnam Glutinous Rice.
Mặc dù không có khái niệm nhất quán về gạo ngon vì mỗi loại gạo đều gắn với thị hiếu tiêu dùng của từng Cộng đồng sắc tộc nhưng có một số tiêu chuẩn chung cho gạo ngon. Đó là hạt gạo có chiều dài từ 7mm trở lên, có hàm lượng đạm khoảng 10-11%. Hạt gạo khi nấu thành cơm phải dẻo, mềm, không dính và thơm.
Ngoài ra, gạo phải sạch và không có tồn dư hóa chất hay chất bảo quản.
Theo ông Nguyễn Cảnh Cường, Việt Nam đứng thứ 15 trong số các nước xuất khẩu gạo sang Anh với thị phần chỉ có 0,42%. Dư địa cho gạo Việt Nam tại Anh còn có thể mở rộng nhờ cộng đồng gốc Việt Nam với khoảng 100 nghìn người và nhờ Quy chế hạn ngạch thuế quan trong UKVFTA.
Tuy nhiên, để biến tiềm năng này thành hiện thực thì người trồng lúa và doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần áp dụng triệt để trên diện rộng Global GAP, đồng thời đẩy mạnh sản xuất gạo thơm chất lượng cao. Cục trồng trọt, Cục bảo vệ thực vật và chính quyền các địa phương có diện tích đất trồng lúa lớn cần triển khai các chương trình hỗ trợ nông dân về giống lúa, vật tư nông nghiệp an toàn, xay xát và bảo quản lúa gạo trước khi xuất khẩu.