'Tắc' nguồn nguyên liệu, xuất khẩu cá ngừ sang Đức liên tục giảm mạnh

DNVN - Xuất khẩu cá ngừ chế biến và đóng hộp mã HS16 sang Đức trong 5 tháng đầu năm 2025 sụt giảm liên tục và có xu hướng ngày càng giảm sâu. Điều này đang tác động lớn tới xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này.

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, xuất khẩu cá ngừ sang Đức trong 5 tháng đầu năm 2025 chỉ đạt gần 11 triệu USD, giảm 33%. Trong đó, xuất khẩu cá ngừ chế biến đóng hộp chiếm tới hơn 68% tổng kim ngạch xuất khẩu, còn lại chủ yếu là thịt/loin (thăn) cá ngừ đông lạnh.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trong giai đoạn này, xuất khẩu thịt/loin cá ngừ đông lạnh đông lạnh sang Đức tăng tới 81%, nhưng do cá ngừ chế biến và đóng hộp giảm tới 48%.

Theo các doanh nghiệp cá ngừ, nguyên nhân của sự sụt giảm này là do thiếu nguồn nguyên liệu cá ngừ vằn trong nước khiến doanh nghiệp không có đủ nguyên liệu để đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu sang thị trường này. Mặc dù doanh nghiệp Việt Nam có thể sử dụng nguyên liệu nhập khẩu từ các nước EU để thay thế nhằm được hưởng ưu đãi thuế quan theo quy định về xuất xứ, nhưng điều này làm gia tăng chi phí, giảm khả năng cạnh tranh của các sản phẩm của Việt Nam.

Xuất khẩu cá ngừ sang Đức trong 5 tháng đầu năm 2025 chỉ đạt gần 11 triệu USD, giảm 33%.

Hiện tại, Đức tiếp tục là một trong những thị trường nhập khẩu cá ngừ lớn tại châu Âu, đặc biệt với các sản phẩm cá ngừ chế biến và đóng hộp. Dữ liệu từ EUMOFA cho thấy, người tiêu dùng Đức có xu hướng ngày càng ưu tiên các sản phẩm thủy sản tiện lợi, giàu đạm và có chứng nhận bền vững như MSC (chứng nhận do Hội đồng Quản lý biển cấp cho một đơn vị nghề cá khai thác bền vững nguồn lợi thủy sản).

Theo số liệu thống kê của Eurostat, nhập khẩu cá ngừ của Đức trong những tháng đầu năm 2025 có dấu hiệu giảm nhẹ so với cùng kỳ năm trước. Sự sụt giảm này là do xu hướng thắt chặt chi tiêu của người tiêu dùng Đức trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động tác động tới nhu cầu tiêu dùng. Do đó, giá cả là một trong những vấn đề mấu chốt trong việc gia tăng khả năng cạnh tranh cho các sản phẩm cá ngừ tại thị trường Đức.

Trước tình hình thuế đối ứng của Mỹ tăng cao hơn, các doanh nghiệp có xu hướng mở rộng xuất khẩu sang các thị trường khác như các nước EU, châu Á… để tránh việc phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Mỹ, giảm rủi ro.

"Tuy nhiên, để làm được điều này doanh nghiệp rất mong Chính phủ sớm “khai thông” cho nguồn cá ngừ nguyên liệu trong nước và giải quyết các vấn đề tắc nghẽn trong khâu cấp chứng từ khai thác cho doanh nghiệp", VASEP kiến nghị.

VASEP đã nhiều lần kiến nghị liên quan đến Nghị định số 37 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26 năm 2019 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản (Nghị định 37)

Nghị định 37 quy định, "kích thước tối thiểu cá ngừ vằn được khai thác" từ 500mm (50cm) ngư dân mới được đánh bắt. Đồng thời qui định không trộn lẫn nguyên liệu hải sản có nguồn gốc từ khai thác nhập khẩu với nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác trong nước vào cùng một lô hàng xuất khẩu.

Theo VASEP kể từ sau khi nghị định có hiệu lực (ngày 19/5/2024), xuất khẩu cá ngừ đóng hộp của Việt Nam có xu hướng không ổn định, nhiều tháng sụt giảm liên tục.

Quy định hiện hành của nghị định khiến cho nhiều lô cá ngừ nguyên liệu không thể có được giấy xác nhận nguyên liệu khai thác (S/C). Điều này đang tạo ra nhiều hệ lụy cho chuỗi sản xuất-xuất khẩu. Doanh nghiệp muốn ưu tiên sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước để tạo công ăn việc làm cho bà con ngư dân cũng không được.

Để khơi thông cho xuất khẩu nhóm mặt hàng cá ngừ quan trọng của Việt Nam, giải quyết kịp thời các ách tắc lớn trong chuỗi, cho hoạt động bình thường của ngư dân, gia cố lợi thế cạnh tranh trước các quốc gia xuất khẩu khác, các doanh nghiệp rất mong chờ Chính phủ sớm ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 37.

Minh Thu